Hamilelikte İlişki Sonrası Kanama Olursa Ne Anlama Gelir?

İlişki Sonrası Kanamanın Başlıca Nedenleri

Hamilelik hormonları (özellikle östrojen ve progesteron) vajina ve rahim ağzı (serviks) dokularını daha damarlı, şiş ve hassas hale getirir. Bu sayede cinsel ilişki gibi mekanik temaslardan sonra yüzeysel kılcal damarlar kolayca kanayabilir. En sık görülen nedenler:

• Servikal ektropion (rahim ağzı hassasiyeti): Hamilelikte serviksin dışına doğru dönen hassas doku, hafif temasta bile kanayabilir. Çoğu zaman önemli bir risk taşımaz.
• Servikal polip: Rahim ağzında oluşabilen küçük iyi huylu et parçası ilişkiyle travmatize olup kanatabilir.
• Vajinal kuruluk veya mikro yırtıklar: Hormon dalgalanmaları ve bazı temizlik ürünleri kuruluğu artırabilir; sürtünmeyle minik çizikler kanayabilir.
• Vajinal enfeksiyonlar: Mantar/bakteriyel vajinozis gibi durumlarda doku daha kolay tahriş olur; koku ve kaşıntı eşlik edebilir.
• Yoğun/sarsıcı ilişki veya uygunsuz pozisyon: Karın bölgesine baskı yapan, derin penetrasyon içeren veya kontrolsüz hareketler kanamayı tetikleyebilir.

Önemli not: Hamileliğin bazı dönemlerinde görülen kanamalar; düşük tehdidi, plasenta ile ilgili problemler (plasenta previa/ayrılma), erken doğum gibi ciddi tabloların işareti de olabilir. Aşağıdaki uyarı işaretlerine özellikle dikkat edin.

Trimesterlere Göre Değerlendirme

1. Trimester (0–13. hafta)

Bu dönemde embriyonun yerleşmesi ve rahim içinin adaptasyonu sürer. Açıklanamayan parlak kırmızı kanama veya krampla birlikte olan kanamalar, düşük tehdidi ile karışabilir. Çok hafif, pembe-kahverengi lekeler ilişki sonrası sık görülse de ilk 3 ayda kanama daha hassas değerlendirilir.

2. Trimester (14–27. hafta)

Servikal ektropionun belirginleştiği dönemdir. Hafif lekelenmeler daha sık ve çoğu zaman masumdur. Yine de kötü koku, kaşıntı, ağrı eşlik ediyorsa enfeksiyon olasılığı için muayene gerekir.

3. Trimester (28. hafta ve sonrası)

Bu evrede yalancı/gerçek doğum sancıları görülebilir. Yoğun, pıhtılı, parlak kırmızı kanama; karın sertleşmesi, sırt-bel ağrısı ve bebek hareketlerinde azalma ile birlikteyse acil değerlendirme gerekir. Son haftalarda kanımsı-sümüksü tıkaçın (mükus tıkacı) gelmesi doğuma hazırlık olabilir.

Renk & Miktar: Hangi Görünüm Ne Anlatır?

• Açık pembe/çok hafif kahverengi lekelenme: Sık ve genelde masum. Birkaç saat–1 gün içinde azalır.
• Kahverengi akıntı: Eski kan olabilir; ilişki öncesi çok hafif kanamanın dışarı atılmasıdır.
• Parlak kırmızı: Taze kan; miktar artıyorsa veya ağrı, baş dönmesi eşlik ediyorsa acil başvurun.
• Pıhtılı kan: Miktar/tekrar sık ise düşük veya plasenta sorunları ayırıcı tanısı gerekir.
• Kötü koku/sarı-yeşil eşlik: Enfeksiyon düşündürür; kültür ve uygun tedavi planlanır.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Aşağıdaki durumlardan biri bile varsa “utandırıcı olur mu” kaygısı taşımadan sağlık kuruluşuna başvurun:

• Kanama parlak kırmızı ve miktarı artıyor veya pıhtılı geliyor.
• Kasık/sırt-bel ağrısı, kramp, karın sertleşmesi eşlik ediyor.
• Baş dönmesi, baygınlık hissi, çarpıntı gibi genel durum bozukluğu var.
• Bebek hareketlerinde belirgin azalma hissediyorsunuz.
• Öncesinde plasenta previa, erken doğum riski veya servikal yetmezlik tanınız var.
• Kötü kokulu akıntı, ateş/üşüme-titreme ile birlikte.

Değerlendirmede; vajinal muayene, serviks kontrolü, ultrason, gerekiyorsa kültür testleri yapılabilir. Amaç, masum yüzeysel kanamayı ciddi durumdan ayırmaktır.

Evde Bakım ve Kendinizi İzleme

• Dinlenin: İlk 24 saatte ağır iş/egzersizden kaçının; kanama azalıyorsa genelde sorun yoktur.
• Hijyen: Tahrişi artırmamak için vajinal duş, sert sabun/kozmetiklerden kaçının; ılık suyla nazik temizlik yeterli.
• Ped kullanın: Miktarı ve rengi izlemek için tampon yerine ped tercih edin.
• Sıvı-tampon yok: Kanama varken vajina içine herhangi bir ürün sokmayın.
• Kaydı tutun: Ne zaman başladı, ne kadar sürdü, eşlik eden ağrı/ateş oldu mu? Doktor değerlendirmesini kolaylaştırır.
• Ağrı yönetimi: Doktorunuz aksini söylemediği sürece parasetamol tercih edilir; ibuprofen gibi ilaçlar için mutlaka onay alın.

Tekrar Etmemesi İçin Önlemler

• Nazik ilişki: Kontrollü ve ağrı oluşturmayan ritim; rahatsızlık sezdiğinizde durun.
• Pozisyon seçimi: Karına baskı yapmayan, penetrasyon derinliğini sizin kontrol ettiğiniz pozisyonlar.
• Kayganlaştırıcı: Kuruluk varsa su bazlı ürünler yardımcı olur (doktor onayıyla).
• Enfeksiyon yönetimi: Koku/kaşıntı/yanma varsa ertelemeyin; kültür ve uygun tedavi kanamayı da azaltır.
• Takip randevuları: Servikal polip/ektropion saptandıysa hekim önerisine göre izlem.

Eş/Partner ile İletişim

Birçok anne adayı kanama yaşadığında “eşimle konuşmaya utanıyorum” der. Oysa açık iletişim kaygıyı azaltır. Şunları deneyebilirsiniz:

• “Bu dönemde dokular daha hassas; biraz nazik ve kontrollü olalım.” gibi net ve suçlayıcı olmayan bir dil.
• Rahatsızlık/acı anında ara verip pozisyonu değiştirmek.
• Gerekirse geçici süre ara vermek ve doktor onayıyla yeniden başlamak.

Sık Yapılan Hatalar ve Yaygın Yanlış Bilgiler

• “Her ilişki sonrası kanama düşüktür” yanlışı: Çoğu yüzeyseldir; ancak uyarı işaretleri varsa acil değerlendirme gerekir.
• “Koku varsa normaldir” yanlışı: Kötü koku genellikle enfeksiyon göstergesidir; tedavi edilmelidir.
• “Kanama bitince kontrol gerekmez” yanlışı: Tekrarlayan kanamalarda neden aydınlatılmalıdır.
• “Tampon daha temizdir” yanlışı: Hamilelikte tampon yerine ped kullanın.

Kısa SSS

Hafif pembe leke ne kadar sürerse normal?

Genellikle birkaç saat–1 gün içinde azalır. Uzarsa, miktar artarsa veya ağrı eşlik ederse haber verin.

İlişki sonrası bir kez kanadı, tekrar eder mi?

Servikal ektropion varsa tekrar edebilir. Nazik ilişki, uygun pozisyon ve kuruluk varsa kayganlaştırıcıyla sıklık azalır.

İlişkiyi tamamen bırakmalı mıyım?

Doktorunuz “yasak” demedikçe şart değil. Yine de tekrarlayan kanama, ağrı, plasenta previa, erken doğum öyküsü gibi durumlarda hekim karar verir.

Hızlı Kontrol Listesi

• Renk: pembe/kahverengi mi, parlak kırmızı mı?
• Miktar: ped değişimini gerektirecek yoğunlukta mı?
• Eşlik edenler: kramp, bel ağrısı, ateş, kötü koku, baygınlık hissi?
• Bebek hareketleri: normal mi, azaldı mı?
• Önceden risk: plasenta previa, erken doğum riski, servikal yetmezlik?

Özet

Hamilelikte ilişki sonrası görülen hafif pembe/kahverengi lekelenmeler, dokuların hassasiyetine bağlı olarak çoğu zaman masumdur. Ancak parlak kırmızı, pıhtılı ve artan miktarda kanama; karın/Bel ağrısı, kasılma, kötü koku, ateş veya bebek hareketlerinde azalma ile birlikteyse gecikmeden başvurun. Utanmak, ertelemek için bir sebep değildir: Bu soruları yüzlerce anne yaşıyor; sormak hem sizi rahatlatır hem de olası riskleri azaltır.