Genel Sağlık
0

Doğum Sonrası Depresyon: Belirtiler, Testler, İlaçsız & İlaçlı Tedavi Yöntemleri

Hamilelik sonrası bebek sahibi olmanın getirdiği mutlulukla birlikte bazı anneler yoğun kaygı, mutsuzluk ve umutsuzluk hissi yaşayabilir.
Bu tablo, doğum sonrası depresyon (postpartum depresyon) olarak adlandırılır.
Basit “lohusa hüznü” ile karıştırılmamalıdır; tedavi edilmezse anne-bebek ilişkisini, aile hayatını ve annenin sağlığını ciddi şekilde etkileyebilir.
Bu yazıda belirtileri, tanı testlerini, ilaçsız yöntemleri (psikoterapi, destek grupları, yaşam tarzı düzenlemeleri) ve ilaçlı tedavileri ele alıyoruz.

Doğum Sonrası Depresyon Nedir?

Postpartum depresyon, doğumdan sonraki ilk yıl içinde ortaya çıkan, en az 2 hafta süren, günlük yaşamı ve işlevselliği etkileyen
majör depresif bozukluk tablosudur.
Sıklığı %10–20 arasında değişir. Annenin kendine, bebeğine ve çevresine olan ilgisi azalır, umutsuzluk ve suçluluk duyguları belirginleşir.

Belirtiler ve Tanı Kriterleri

  • Sürekli üzüntü, mutsuzluk
  • Enerji kaybı, isteksizlik
  • Bebeğe karşı ilgi kaybı veya bağ kuramama
  • Uyku bozukluğu (aşırı uyuma veya uyuyamama)
  • İştah değişiklikleri
  • Suçluluk, yetersizlik düşünceleri
  • Yoğun kaygı ve panik ataklar
  • İntihar düşünceleri (acil müdahale gerekir)

Lohusa Hüznü ile Farkı

Doğum sonrası ilk 1–2 haftada görülen lohusa hüznü, genellikle hafif dalgalanmalarla seyreder ve kendiliğinden düzelir.
Postpartum depresyon ise daha uzun sürer, şiddetlidir ve tedavi gerektirir.

Tanıda Kullanılan Testler

Psikiyatristler tanıda klinik görüşmeyle birlikte Edinburgh Postpartum Depresyon Ölçeği gibi tarama testlerinden yararlanabilir.
Bu test, annenin son haftalardaki ruh hali ile ilgili soruları yanıtlamasıyla risk düzeyini belirler.

Kimler Daha Risk Altında?

  • Daha önce depresyon/anksiyete öyküsü olanlar
  • Plansız gebelik
  • Destek görmeyen anneler
  • Maddi sıkıntılar
  • Uyku düzensizliği
  • Çoğul gebelikler

İlaçsız Tedavi Yöntemleri

  • Bilişsel davranışçı terapi (BDT)
  • Duygusal destek grupları
  • Aile terapisi
  • Yoga, meditasyon, nefes egzersizleri
  • Düzenli yürüyüş ve egzersiz
  • Sağlıklı beslenme

İlaçlı Tedavi: Antidepresanlar ve Emzirme

Orta-şiddetli depresyonda psikiyatrist gözetiminde antidepresan ilaçlar başlanabilir.
Emziren anneler için SSRI grubu bazı ilaçlar güvenli kabul edilir.
İlaç seçimi mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır; kendi başına ilaç başlanmamalıdır.

Eş ve Aile Desteğinin Önemi

Tedavide en kritik unsurlardan biri annenin yalnız hissetmemesidir.
Eşin ve ailenin günlük işlerde yardım etmesi, annenin dinlenmesine fırsat tanıması ve duygusal destek sağlaması iyileşmeyi hızlandırır.

İyileşme Süreci

Uygun tedaviyle annelerin çoğu birkaç ay içinde belirgin düzelme yaşar.
Tedavi süresince düzenli doktor kontrolleri ve terapi seanslarına devam etmek önemlidir.
Tekrarlama riski bulunduğu için destekleyici önlemler sürdürülmelidir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Doğum sonrası depresyon ne kadar sürer?

Tedavi edilmezse aylarca sürebilir. Tedaviyle genellikle 3–6 ayda belirgin düzelme sağlanır.

Emzirirken ilaç kullanabilir miyim?

Bazı antidepresanlar emzirme döneminde güvenle kullanılabilir. Ancak ilaç seçimi yalnızca doktor tarafından yapılmalıdır.

Sadece terapi yeterli olur mu?

Hafif ve orta şiddette vakalarda terapi çoğunlukla yeterlidir. Ağır vakalarda ilaç tedavisi eklenebilir.

Ameliyat Merkezi Ne Diyor?

Doğum sonrası depresyon, annelerin sıklıkla yaşadığı ama çoğu zaman dile getirmekte zorlandığı bir durumdur.
Erken fark edilip destek alındığında tamamen tedavi edilebilir.
Annelerin kendilerini yalnız hissetmemesi, psikiyatri ve psikolog desteğine başvurmaktan çekinmemesi büyük önem taşır.


Benzer Yazılar