Boyun Fıtığı Ameliyatı 2025 💊 Yöntemler, Riskler ve İyileşme Süreci

Boyun Fıtığı Nedir?

Boyun fıtığı, tıp dilinde “servikal disk hernisi” olarak adlandırılır. Omurgamızın boyun kısmında bulunan 7 adet servikal omur, aralarında disk adı verilen yumuşak yapılarla birbirinden ayrılır. Bu diskler, omurlar arasında yastık görevi görerek hareketi kolaylaştırır ve darbeleri emer. Ancak disklerin dış kısmı zayıflayıp içteki jel benzeri yapı dışarı taştığında, omurilik veya sinir köklerine baskı yapar ve buna boyun fıtığı denir.

Boyun fıtığı genellikle yaşlanmaya bağlı disk dejenerasyonu, yanlış duruş, uzun süre masa başında çalışma, ani boyun hareketleri veya travmalar nedeniyle ortaya çıkar. Kimi vakalar hafif seyrederken, bazı durumlarda sinir basısı çok ciddi boyutlara ulaşarak cerrahi müdahaleyi zorunlu kılar.

Neden Oluşur?

Boyun fıtığının oluşmasında birçok faktör rol oynar:

• Uzun süre bilgisayar veya telefon kullanımına bağlı kötü duruş
• Yaşla birlikte disklerde su oranının azalması
• Travmalar veya ani boyun hareketleri
• Ağır kaldırma ve uygunsuz pozisyonda yüklenme
• Genetik yatkınlık

Özellikle günümüz yaşam tarzında, başın öne eğik şekilde uzun süre kalması “teknoloji boynu” adı verilen duruma yol açarak boyun fıtığı riskini artırır.

Belirtileri

Boyun fıtığı belirtileri sinir basısının şiddetine, fıtığın yerine ve omurilik üzerindeki etkisine göre değişir:

• Boyun ağrısı
• Omuz, kol ve elde uyuşma, karıncalanma
• Kas gücünde azalma
• Baş hareketlerinde kısıtlılık
• İleri vakalarda yürüme güçlüğü ve denge bozukluğu

Bu belirtiler özellikle tek taraflı olabilir; ancak omuriliğe ciddi bası olduğunda her iki kolda ve bacaklarda güçsüzlük de görülebilir.

Tanı Yöntemleri

Boyun fıtığı tanısında en önemli yöntem manyetik rezonans görüntüleme (MR)’dir. MR, fıtığın boyutunu, yerini ve sinirler üzerindeki etkisini net şekilde gösterir. Bilgisayarlı tomografi (BT) kemik yapıyı değerlendirmede yardımcı olur. Nörolojik muayene, refleks testleri ve kas gücü ölçümleri de tanıda önemlidir.

Ameliyat Ne Zaman Gerekir?

Boyun fıtıklarının büyük kısmı fizik tedavi, ilaç tedavisi, boyunluk kullanımı ve yaşam tarzı değişiklikleri ile düzelebilir. Ancak şu durumlarda cerrahi müdahale kaçınılmaz hale gelir:

• Şiddetli ve ilaçla geçmeyen ağrı
• Kolda veya elde belirgin güç kaybı
• Omurilik basısına bağlı yürüme ve denge bozukluğu
• İdrar veya dışkı kontrolünde bozulma

Bu durumlarda gecikmeden cerrahi müdahale yapılması kalıcı sinir hasarını önleyebilir.

Boyun Fıtığı Ameliyatı Türleri

Boyun fıtığı cerrahisinde farklı teknikler uygulanabilir:

• Anterior Servikal Diskektomi ve Füzyon (ACDF): En sık kullanılan yöntemdir. Boynun ön kısmından küçük bir kesi yapılarak fıtıklaşmış disk çıkarılır, yerine kemik greft veya implant yerleştirilir.
• Posterior Servikal Diskektomi: Boynun arka kısmından girilerek sinir köküne ulaşılır ve fıtık temizlenir.
• Servikal Disk Protezi: Disk çıkarıldıktan sonra hareketi korumak amacıyla yapay disk takılır.
• Mikrocerrahi ve Minimal İnvaziv Teknikler: Daha küçük kesilerle, mikroskop veya endoskop yardımıyla yapılan ameliyatlardır; iyileşme süresi genellikle daha hızlıdır.

Hangi yöntemin seçileceği fıtığın konumuna, hastanın yaşına, genel sağlık durumuna ve cerrahın tercihine göre belirlenir.

Ameliyat Öncesi Hazırlık

Ameliyat öncesinde kan tahlilleri, EKG, akciğer filmi gibi standart tetkikler yapılır. Kan sulandırıcı ilaçlar cerrahın önerdiği süre öncesinde bırakılır. Hasta ameliyat sabahı aç karnına gelir. Sigara ve alkol bırakılması iyileşme sürecini hızlandırır. Boyun kaslarını güçlendirecek hafif egzersizler ve doğru duruş alışkanlıkları, ameliyat sonrası süreci kolaylaştırır.

Ameliyat Süreci

Boyun fıtığı ameliyatı genellikle genel anestezi altında yapılır. ACDF yönteminde boynun ön kısmından yapılan birkaç santimlik kesiden girilir. Mikroskop eşliğinde fıtıklaşmış disk çıkarılır, sinir kökleri ve omurilik üzerindeki baskı ortadan kaldırılır. Ardından disk boşluğuna kemik greft veya titanyum kafes yerleştirilir ve stabilite sağlanır.

Operasyon süresi genellikle 1–2 saattir. Minimal invaziv tekniklerde bu süre daha kısa olabilir.

Ameliyat Sonrası İlk Günler

Çoğu hasta ameliyattan sonraki gün ayağa kalkabilir. İlk günlerde hafif yutkunma zorluğu, boğazda ağrı veya boyun bölgesinde gerginlik hissi normaldir. Dikiş bölgesi temiz tutulmalı, ani boyun hareketlerinden kaçınılmalıdır. Taburculuk genellikle 1–3 gün içinde gerçekleşir.

İyileşme ve Rehabilitasyon

Boyun fıtığı ameliyatı sonrası iyileşme süresi uygulanan tekniğe göre değişir. Füzyon yapılan hastalarda kemik kaynaması 2–3 ay sürebilir. Bu dönemde ağır kaldırmaktan, uzun süre aynı pozisyonda kalmaktan kaçınılmalıdır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programları boyun kaslarını güçlendirerek tekrar fıtık oluşma riskini azaltır.

Olası Riskler ve Komplikasyonlar

Her cerrahi işlemde olduğu gibi boyun fıtığı ameliyatlarının da riskleri vardır:

• Enfeksiyon
• Kanama
• Sinir hasarı
• Ses kısıklığı veya yutkunma güçlüğü
• Fıtığın tekrarlaması
• Omurga hareketlerinde kısıtlılık

Bu risklerin çoğu düşük oranlardadır ve deneyimli cerrahlar tarafından yapıldığında komplikasyon ihtimali minimuma iner.

Boyun Sağlığını Korumak İçin Öneriler

• Telefon ve bilgisayar kullanırken başınızı öne eğmeyin, ekranı göz hizasında tutun.
• Uzun süreli oturma aralarında boyun egzersizleri yapın.
• Dik yastık yerine ortopedik yastık tercih edin.
• Ağır yük taşımaktan kaçının.
• Duruşunuzu sürekli kontrol edin.

Önemli Not

Bu yazı genel bilgi amaçlıdır, tıbbi tavsiye yerine geçmez. Boyun fıtığı tanı ve tedavisinde en doğru yaklaşımı, sizi muayene eden beyin ve sinir cerrahı belirleyecektir.