Antidepresanların Cinsel Yan Etkileri: Libido Kaybı, Orgazm Sorunu ve Çözüm Yolları
Antidepresan tedaviler ruh sağlığı için büyük fayda sağlarken, en sık şikâyet edilen konulardan biri cinsel yan etkilerdir.
Bu durum hem kadınlarda hem erkeklerde görülebilir ve tedaviye uyumu olumsuz etkileyebilir. Sorun çoğu zaman geçicidir, ancak
doz ayarlaması veya ilaç değişimi gerekebilir.
Hangi cinsel sorunlar görülebilir?
- Libido kaybı (cinsel istekte azalma)
- Orgazm olamama veya gecikme
- Erkeklerde ereksiyon ve boşalma sorunları
- Kadınlarda vajinal kuruluk ve ağrılı ilişki
Hangi ilaçlarda daha sık görülür?
En sık SSRI grubu antidepresanlarda (fluoksetin, sertralin, paroksetin vb.) cinsel yan etkiler bildirilir.
SNRI’lar (venlafaksin, duloksetin) da benzer şekilde etkileyebilir. Trisiklik antidepresanlar da risklidir.
Mirtazapin ve bupropion ise cinsel yan etkileri daha düşük olan ilaçlardır.
Neden ortaya çıkar?
Antidepresanlar beyindeki serotonin düzeyini artırarak ruh halini iyileştirir. Ancak serotonin aynı zamanda
cinsel isteği ve boşalma refleksini baskılayabilir. Bunun sonucunda kişi isteksizlik, gecikmiş orgazm veya ereksiyon güçlüğü yaşayabilir.
Ne zaman doktora başvurmalı?
- Cinsel yaşamı belirgin etkileyen uzun süreli isteksizlik
- İlişki sorunlarına yol açan orgazm problemleri
- İlaç kullanmaya devam etmeyi zorlaştıran şikâyetler
Çözüm yolları
- Doz azaltımı: Hekiminizle görüşülerek doz düşürülebilir.
- İlaç değişimi: Mirtazapin veya bupropion gibi yan etkisi düşük seçenekler tercih edilebilir.
- Ek ilaç: Gerektiğinde yan etkiyi dengelemek için ek tedaviler planlanabilir.
- Zaman faktörü: Bazı hastalarda birkaç hafta sonra yan etkiler azalabilir.
- Psikolojik destek: Performans kaygısı ve stres yan etkileri artırabilir.
Kimlerde daha belirgin olur?
- Yüksek doz kullananlarda
- Birden fazla psikiyatrik ilaç kullananlarda
- Daha önce cinsel sorunları olanlarda
- Erkeklerde ereksiyon sorunları, kadınlarda orgazm sorunları daha sık rapor edilmiştir
Sık sorulanlar
“Antidepresanı bırakınca yan etki geçer mi?”
Evet, çoğu kişide ilacı bıraktıktan haftalar içinde normale döner. Ancak bazı kişilerde daha uzun sürebilir.
“Bitkisel ilaçlar daha güvenli mi?”
Hayır. Bitkisel ürünlerde de cinsel yan etkiler olabilir ve ilaç etkileşimi riski yüksektir.
“Her antidepresan aynı etkiyi yapar mı?”
Hayır. Bazılarında risk yüksek, bazılarında ise çok düşüktür. Seçim kişiye özel yapılmalıdır.
Ameliyat Merkezi Ekibi’nin Yorumu
Cinsel yan etkiler, hastaların tedaviyi bırakmasının en önemli sebeplerinden biridir.
Doktorla açıkça paylaşılmalı, ilaç değişimi veya doz ayarlaması çekinmeden gündeme getirilmelidir.
Unutulmamalıdır ki çoğu zaman çözüm mümkündür.
Tıbbi uyarı
Bu yazı yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Antidepresan tedavisinde yan etki yaşarsanız kendi başınıza ilaç bırakmayın.
Mutlaka doktorunuza danışın.
